Ultrasonografia (USG) jamy brzusznej to jedno z najczęściej wykonywanych badań obrazowych, pozwalające na ocenę narządów wewnętrznych w sposób bezpieczny, nieinwazyjny i bezbolesny. Dzięki wykorzystaniu fal ultradźwiękowych lekarz może ocenić stan narządów takich jak wątroba, trzustka, śledziona, nerki czy pęcherzyk żółciowy, a także wykryć niepokojące zmiany w naczyniach.
USG brzucha jest często pierwszym badaniem obrazowym zalecanym w przypadku bólów brzucha, problemów trawiennych, nagłej utraty masy ciała czy podejrzenia chorób wątroby lub nerek. Warto jednak wiedzieć, że może ono również służyć do monitorowania już zdiagnozowanych chorób przewlekłych lub kontroli efektów leczenia.
Wskazania do wykonania USG jamy brzusznej
USG brzucha może być zalecane zarówno w przypadku konkretnych objawów, jak i w ramach badań profilaktycznych.
Niepokojące objawy, które mogą wymagać USG brzucha
- Ból brzucha o nieznanej przyczynie – zwłaszcza jeśli jest przewlekły, nawracający lub ostry.
- Wzdęcia i uczucie pełności – szczególnie jeśli utrzymują się długo i nie ustępują mimo zmiany diety.
- Zaburzenia trawienia, częste nudności i wymioty – mogą wskazywać na problemy z żołądkiem, trzustką lub pęcherzykiem żółciowym.
- Nagła, niewyjaśniona utrata masy ciała – konieczna jest diagnostyka w kierunku możliwych chorób nowotworowych lub metabolicznych.
- Długotrwałe biegunki lub zaparcia – mogą być objawem chorób jelit, np. zespołu jelita drażliwego (IBS) lub nieswoistych chorób zapalnych jelit (np. choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego).
- Zażółcenie skóry i oczu (żółtaczka) – może świadczyć o chorobach wątroby i dróg żółciowych, np. kamicy żółciowej lub marskości wątroby.
- Krew w moczu lub problemy z oddawaniem moczu – mogą sugerować choroby nerek, prostaty, pęcherza moczowego lub dróg moczowych.
- Bolesne powiększenie obwodu brzucha – może świadczyć o wodobrzuszu, czyli nagromadzeniu płynu w jamie otrzewnej.
USG brzucha jako badanie profilaktyczne
Niektóre schorzenia mogą rozwijać się przez długi czas bez wyraźnych objawów. Dlatego warto regularnie wykonywać profilaktyczne USG brzucha, szczególnie jeśli:
- W rodzinie występowały choroby nowotworowe jamy brzusznej.
- Pacjent ma choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, nadciśnienie czy choroby wątroby.
- Osoba przyjmuje długotrwale leki mogące uszkadzać wątrobę lub nerki.
- Pacjent miał wcześniej kamicę nerkową lub żółciową i chce monitorować stan zdrowia.
- Występują podejrzenia torbieli, guzów lub zmian ogniskowych w obrębie narządów jamy brzusznej.
Jak przygotować się do USG jamy brzusznej?
Aby badanie było jak najbardziej miarodajne, konieczne jest odpowiednie przygotowanie:
- Na czczo przez 6-8 godzin – spożycie pokarmu może wpłynąć na widoczność narządów.
- Unikanie napojów gazowanych i ciężkostrawnych potraw – mogą powodować wzdęcia, co utrudnia ocenę narządów.
- Wypicie około 1 litra wody przed badaniem – ułatwia ocenę pęcherza moczowego.
- Nie palenie papierosów i unikanie gumy do żucia – mogą prowadzić do nadmiernej ilości powietrza w przewodzie pokarmowym.
- W dniu poprzedzającym badanie nie należy jeść pokarmów powodujących zaparcia i wzdęcia brzucha (potrawy z kapustą, grochem, jogurty, płyny gazowane).
- W dniu poprzedzającym badanie zaleca się przyjmować Espumisan 3 x 3-4 kapsułki (bez recepty w aptece).
- W przypadku badania USG układu moczowego, a zwłaszcza oceny prostaty i pęcherza moczowego, wymagane jest jego maksymalne wypełnienie. Pacjent powinien co najmniej godzinę przed badaniem wypić 1,5 litra niegazowanej wody.
Czy USG brzucha jest bezpieczne?
Tak, USG brzucha jest całkowicie bezpiecznym badaniem, które nie wykorzystuje promieniowania jonizującego (tak jak np. tomografia komputerowa). Może być wykonywane u dzieci, kobiet w ciąży oraz osób w każdym wieku, bez ryzyka dla zdrowia.
W odróżnieniu od innych metod obrazowych (np. rezonansu magnetycznego czy tomografii) badanie USG można powtarzać wielokrotnie bez negatywnych skutków ubocznych, co sprawia, że jest idealnym narzędziem do monitorowania stanu zdrowia pacjenta. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące swojego zdrowia, warto skonsultować się z lekarzem i rozważyć wykonanie USG jamy brzusznej jako pierwszego kroku w diagnostyce.